Bevlogen Joost Donkers inspireert publiek bij finale Supply Chain Professional 2018

Na een spannende finaledag mag Joost Donkers zich Supply Chain Professional van 2018 noemen. Nog meer dan zijn medekandidaten Mark van Abeelen (Ricoh) en Hans Omvlee (Bunge Loders Croklaan) wist de man van FrieslandCampina het publiek in het prachtige Fort bij Vechten te inspireren met zijn verhaal. ‘Ik droom van een dairy park in de Flevopolder waarin we de hele keten bij elkaar kunnen brengen.’

Door Marcel te Lindert

Dat Donkers zijn toehoorders weet te raken met zijn verhaal, bleek onder meer uit zijn antwoord op de vraag welke disruptie zijn bedrijf omver kan schoppen. Medekandidaat Mark van Abeelen van Ricoh sprak over de technologische ontwikkelingen die de propositie van zijn bedrijf in de markt voor kantoormachines bedreigen. Hans Omvlee van Bunge Loders Croklaan noemde de schorsing twee jaar geleden door RSPO, de organisatie voor duurzame palmolie, waardoor contracten met grote klanten opeens waardeloos waren geworden.

Donkers gooide het over een andere boeg. ‘Mijn grootste angst is een baby die ziek is geworden door onze babyvoeding’, antwoordde hij. ‘Een baby moet blind kunnen vertrouwen op de kwaliteit van ons product. Dat beeld van een zieke baby die is opgenomen in een ziekenhuis, doemt steeds weer op voor mijn ogen. Dat is ook het beeld dat ik onze medewerkers voor ogen houd. Ik spreek al mijn mensen direct, persoonlijk aan op hun verantwoordelijkheid op dit gebied’, aldus de operations & supply chain director van de Business Group Ingredients bij FrieslandCampina. Hij verwees naar een concurrerende leverancier van babyvoeding, die enkele jaren geleden een probleem had met de productkwaliteit in China. ‘Binnen enkele seconden verspreidt zo’n bericht zich door het hele land. Binnen één dag was deze partij 90 procent van zijn markt in China kwijt.’

Veranderend klantgedrag

Disruptie was het centrale thema van de finaledag van dit door Supply Chain Media geïnitieerde evenement. De wereld om ons heen verandert in een hoog tempo. Wat zijn de veranderingen die de drie kandidaten zien aankomen? En hoe spelen ze met hun supply chain daarop in?

Mark van Abeelen ziet vooral het gedrag van Ricoh’s klanten veranderen. De snelle service die mensen thuis gewend zijn als ze een bestelling plaatsen bij Bol.com verwachten ze ook op het werk als het gaat om kantoormachines. Tegelijkertijd gebruiken mensen steeds minder papier op kantoor. ‘Dat betekent onder meer dat onze kantoormachines minder service nodig hebben. Enerzijds omdat onze technologie steeds beter wordt, maar ook omdat het gebruik afneemt. Daarom zoeken we naar andere activiteiten voor ons uitgebreide netwerk van servicemonteurs. Wij verzorgen nu bijvoorbeeld het onderhoud van de afhaalkluisjes van Amazon in Europa. Wat snelheid van leveren betreft, denken wij na over het inzetten van bijvoorbeeld fietskoeriers voor de levering van onderdelen. Een andere oplossing bestaat uit kantoormachines die zelf hun eigen verbruiksgoederen – zoals toner – bestellen. Die goederen hoeven vaak helemaal niet snel te worden geleverd, als ze maar op tijd zijn.’

In de supply chain experimenteert Ricoh met nieuwe technologieën zoals 3D-printing. ‘Een interessante technologie voor het maken van onderdelen, maar in de praktijk blijkt dat nog erg lastig te zijn. Niet zozeer vanwege de technologie, maar vanwege het intellectuele eigendom van de ontwerpen’, stelt Van Abeelen. ‘Maar stel dat in de toekomst CO₂-uitstoot zwaar wordt belast. Dan wordt het misschien interessant om onze producten dichter bij de afzetmarkt, dus in Europa, te produceren. Dan zou ook een technologie als 3D-printing weer extra interessant worden.’

Handelsbarrières

Hans Omvlee van Bunge Loders Croklaan gaat in op de handelsbarrières die hier en daar worden opgetrokken. Die hebben direct impact op de supply chain van het bedrijf dat handelt in agrarische grondstoffen. ‘De stroom sojabonen die we vanuit de Verenigde Staten aan China leveren, zal verdwijnen door een importheffing van 25 procent. Daarom passen wij onze supply chain aan, zodat we onze klanten in China kunnen beleveren met sojabonen uit Zuid-Amerika. Dat klinkt eenvoudig, maar dat is het niet’, verklaart Omvlee. Ondanks de handelsbarrières worden in lagelonenlanden nog steeds nieuwe voedselverwerkende productievestigingen geopend. ‘Als in Mexico een nieuwe koekjesfabriek wordt gebouwd, willen we daarbij zijn. Niet alleen om de palmolie te leveren, maar ook de granen en andere grondstoffen die daarvoor nodig zijn.’

Een andere belangrijke trend is duurzaamheid. De vraag naar duurzame grondstoffen is vooralsnog beperkt, ziet Omvlee. ‘Nog maar 10 tot 20 procent van de palmolie in onze levensmiddelen is duurzaam geteeld. Een belangrijk besef is dat de discussie over duurzame grondstoffen vooral in de westerse wereld speelt. In landen als China en India zijn ze al blij als ze überhaupt palmolie kunnen inkopen, duurzaam of niet.’

Duurzaamheid betekent ook voedselveiligheid en dus tracking & tracing. Dat is lastig voor Bunge Loders Croklaan, met name in de supply chain van shea-noten waarvoor Omvlee verantwoordelijk is. Die noten, rijk aan olie, komen voornamelijk uit de binnenlanden in West-Afrika. ‘Traceerbaarheid in die afgelegen gebieden is lastig. Infrastructuur ontbreekt, maar de vrouwen die de noten verzamelen, beschikken wel over een mobiele telefoon. Wij onderzoeken nu of we die telefoons in combinatie met RFID-technologie kunnen inzetten voor tracking & tracing.’

Dairy park

Duurzaamheid is een belangrijk thema voor alle kandidaten, dus ook voor Joost Donkers van FrieslandCampina. De omschakeling van gas naar elektriciteit en verlaging van de CO₂-uitstoot zijn daarbij van belang. ‘Wij leveren veel producten in poedervorm. Het indampen van melk is een arbeidsintensief proces dat al tientallen jaren op dezelfde wijze verloopt. We hebben nu zelf een oplossing ontwikkeld waarvoor 40 procent minder energie nodig is. Op dit moment zijn we daarover in gesprek met de leverancier van onze machines’, verklaart Donkers.

Soms is het indampen van melk tot melkpoeder niet eens nodig. ‘Wij hebben nu besprekingen met een klant die ons product in poedervorm afneemt. Samen onderzoeken we of het niet beter is om het product in vloeibare vorm aan te leveren. Dat zou dan ketenintegratie in optima forma zijn. Daarnaast hebben we in Meppel nu een geautomatiseerd warehouse gebouwd, waarin een aantal regionale warehouses zijn gebundeld. Daarmee kunnen we onze footprint flink verlagen.’

Als Donkers een onbeperkt budget had, dan wist hij het wel. ‘Mijn droom is een dairy park in de Flevopolder, waar we een hele keten bij elkaar kunnen brengen. Een veehouderij met daarnaast een fabriek die direct kaas maakt van de melk en een fabriek die een restproduct als wei verwerkt. Het zou mooi zijn als ook toeleveranciers van bijvoorbeeld verpakkingen op dat park een plek zouden krijgen. Met zo’n park zouden we onze prestaties enorm kunnen verbeteren en onze footprint fors reduceren.’

‘War on talent’

Mede dankzij dit soort vergezichten heeft de jury Donkers gekozen als de opvolger van Anouk Wissink, Supply Chain Professional 2017 (foto, links). Juryvoorzitter Jack van der Veen: ‘We hadden vandaag drie totaal verschillende kandidaten, ieder met hun eigen kracht. Wij zijn als jury overtuigd van de kracht van iedere kandidaat. Wat vandaag de doorslag heeft gegeven, is het verhaal van de winnaar. Joost Donkers opereert in een dynamische business, heeft overzicht, kan structuur in veranderingsprocessen brengen en daar enthousiast over vertellen. Daarmee is hij een uitstekend boegbeeld van dit vakgebied.’

Donkers ontving de beker met de grote oren uit handen van Wissink, die haar opvolger nog een belangrijk advies meegaf: maak gebruik van de vele uitnodigingen om te spreken en kennis te delen. ‘Ik heb bij die gelegenheden veel leuke mensen ontmoet. De interactie met die mensen heeft tot nieuwe inzichten geleid, die ik weer heb kunnen gebruiken om onze eigen processen te verbeteren. Wat ik het afgelopen jaar heb geleerd: als je open naar buiten treedt, krijg je daar heel veel voor terug.’

Donkers hoopt dat de prijs helpt in de ‘war on talent’. ‘FrieslandCampina is een uniek bedrijf met een sterk verhaal dat we nog meer naar buiten moeten brengen. We groeien in veel markten en producten en zijn een positief bedrijf dat zijn mensen veel vrijheid biedt om hun eigen keuzes te maken. Hopelijk helpt deze prijs ons om dat verhaal te laten zien.’