GS1 heeft er met duurzaamheid enorme taak bijgekregen

In het kader van de ESG-wetgeving moeten bedrijven een waslijst aan duurzaamheidsdata gaan bijhouden. Hierin heeft standaardisatie-organisatie GS1 een belangrijke taak te vervullen. Met de introductie van een nieuwe QR-code, als opvolger van de streepjescode, kunnen bedrijven bovendien het klantgebruik verduurzamen en circulariteit bevorderen. ‘Duurzaamheid vraagt om een reis door de hele keten en die gaan wij voor ze faciliteren’, aldus CEO Mirjam Karmiggelt vorig week op het GS1-congres in Hilversum.

Door Harm Beerens

GS1 is een wereldwijde organisatie die onder andere de barcodes uitgeeft die in winkels en supermarkten worden gebruikt. Ook ontwikkelt ze de standaarden en databanken waarin fabrikanten en retailers productgegevens delen. Jarenlang ging het vooral om commerciële en logistieke productkenmerken, maar hier is iets heel belangrijks bijgekomen, meldt Karmiggelt (foto, rechts) tijdens haar openingspraatje. ‘Duurzaamheid en circulariteit hebben de vraag naar data enorm aangewakkerd, daarin hebben wij een belangrijke rol te vervullen’, aldus de CEO van GS1 Nederland.

Tijdens het congres vertellen sprekers van diverse Nederlandse bedrijven hoe zij met behulp van GS1-diensten hun duurzaamheidsdoelen realiseren. ‘Wij hebben samen met GS1 voor al onze producten een digitaal productpaspoort aangemaakt’, meldt Jeanet van der Stoel van Groenendijk Bedrijfskleding. ‘Klanten zien hierin de herkomst van een product, maar ook hoe ze het product zo duurzaam mogelijk kunnen gebruiken en hoe het aan het einde van de levenscyclus weer kan worden ingenomen voor recycling.’

Ontzettend veel tijd

Voor veel bedrijven is het verzamelen van duurzaamheidsgegevens een klus die ze onmogelijk zelf kunnen klaren. ‘Wij hebben een database met meer dan 3 miljoen verschillende inkoopartikelen’, laat Marc de Dobbelaere van Zevij-Necomij, een inkooporganisatie voor de technische groothandel, weten. ‘Om voor zoveel producten al die aanvullende informatie op te vragen en leveranciers op duurzaamheid te beoordelen, kost ontzettend veel tijd. Wij hebben ervoor gekozen om met een extern platform te koppelen dat deze informatie voor ons verzamelt.’

Data verzamelen is één, maar je moet deze ook nog op de juiste manier aan je klanten presenteren, stelt Susan van Kruijsbergen van Koninklijke Paardekooper Group. De groothandel in verpakkingsmaterialen levert aan 65.000 klanten in 75 landen. ‘Die hebben allemaal hun eigen manier van werken en een andere informatiebehoefte. De grote retailers werken met GS1, maar we leveren ook aan productiebedrijven, fruittelers en de lokale bakker op de hoek. Er zijn er veel bij die nog gewoon met Excel werken.’

Wildgroei aan keurmerken

Wat het databeheer rondom duurzaamheid nog extra bemoeilijkt, is dat er een wildgroei aan keurmerken en certificaten is ontstaan die allemaal hun verschillende eisen aan die data stellen. ‘Alleen al voor onze branche zijn er wel een stuk of vijftig keurmerken’, zegt Richard Schouten van het GroentenFruit Huis. Hij doelt op keurmerken als Fairtrade, EKO, Demeter, EU biologisch en de vele, vele andere. ‘Als je voor ieder keurmerk weer gegevens moet ophoesten, is dat op een gegeven moment niet meer te doen.’

Miriam Geelhoed van Modint, een brancheorganisatie voor de fashion-industrie, valt hem bij. ‘Het is toch al zo complex om bij leveranciers in bijvoorbeeld Bangladesh de benodigde data op te halen en te verifiëren of die ook echt kloppen. Je hebt dan eenduidige standaarden nodig die iedereen in de wereld begrijpt.’ Samen met een aantal andere partijen heeft Modint daarom de GS1 Fashion Base opgezet, met daarin een vaste set duurzaamheidskenmerken.

Nieuwe QR-code

Als bedrijf ben je niet alleen verantwoordelijk voor de footprint stroomopwaarts in de keten, je wordt ook aangesproken op wat er verderop in de keten met je product gebeurt. Een hulpmiddel hierbij is de nieuwe QR-code die GS1 heeft ontwikkeld en die vanaf 2027 de aloude EAN-barcode in winkels en supermarkten gaat vervangen. Het handige van deze QR-code is dat deze behalve de productcode ook duurzaamheidsinformatielinkjes naar websites en productinformatiedatabases kan bevatten.

Voor Hema biedt de nieuwe QR-code mooie kansen, vertelt manager category support Ingmar Hensbergen. ‘Om de meest duurzame retailer van Nederland te worden, zijn we een groot programma gestart om onze CO₂-footprint te verlagen. Die footprint wordt voor 94 procent in scope 3, dus buiten ons bedrijf, veroorzaakt. Voor sommige van onze producten, zoals waterkokers, zit de grootste impact in de fase na verkoop, dus tijdens gebruik door de consument. De nieuwe QR-code biedt een hulpmiddel om de klant hierin te sturen.’

Heineken Experience

‘Wij zien de QR-code van GS1 als een instrument om consumenten en onze producten met elkaar te verbinden’, meldt Pieter Timmermans van Heineken. ‘Op dit moment bevatten onze producten vaak een barcode om in winkels te scannen en een QR-code die naar bijvoorbeeld een brand website linkt. Met de nieuwe QR-code hebben we alles inéén. Behalve een link naar het digitale productpaspoort overwegen wij ook iets te doen met de Heineken Experience. Hoe dat eruit gaat zien, weten we nog niet, maar wij zien veel mogelijkheden.’

En zo is er voor GS1 een nieuwe fase aangebroken. CEO Mirjam Karmiggelt: ‘We zijn twintig jaar geleden begonnen met het standaardiseren van productdata en etiketten. De komende jaren gaan we hetzelfde doen met duurzaamheid en circulariteit.’