Karig herstel voor MKB-maakindustrie

Na een teleurstellend derde kwartaal was er voor de MKB-maakindustrie in het vierde kwartaal van 2024 sprake van slechts een karig herstel. Uit cijfers van de Economische Barometer van branchevereniging Koninklijke Metaalunie blijkt dat de waardering van de huidige orderpositie positiever is dan een kwartaal eerder. Dat geldt ook voor het bedrijfsresultaat. Daar staat tegenover dat de orderpositie voor zowel binnen- als buitenland verder afnam. De verwachtingen voor het eerste kwartaal van 2025 zijn eveneens negatief.
Na de zomerdip van het derde kwartaal is er in het vierde kwartaal normaal gesproken vaak een stevig herstel. Voor het vierde kwartaal van 2024 geldt dit helaas niet, meldt Koninklijke Metaalunie. Eén op de vier bedrijven had juist een slechtere orderportefeuille dan in het derde kwartaal, terwijl deze bij slechts één op de vijf bedrijven beter was.
De verwachte ontwikkeling van de binnenlandse orderpositie in het eerste kwartaal van 2025 is teleurstellend te noemen. Er zijn meer ondernemers die een verdere afname van de orderpositie verwachten (24%) dan ondernemers die een toename verwachten (18%).
Vooruitzichten export houden niet over
Van de respondenten exporteert 48 procent zelf. De ontwikkeling van de exportportefeuille is in het vierde kwartaal, net als die van de binnenlandse orderpositie, afgenomen ten opzichte van het derde kwartaal. Bij 10 procent van de exporterende ondernemers nam de exportportefeuille toe, terwijl deze bij 20 procent afnam.
Ook de huidige exportportefeuille wordt gemiddeld genomen niet erg positief gewaardeerd, zij het wel minder negatief dan in het derde kwartaal. Net als bij de binnenlandse orderpositie houden de vooruitzichten voor het eerste kwartaal van 2025 niet over. Het aantal bedrijven dat een toename van de exportportefeuille verwacht, is net iets kleiner dan het aantal exporteurs dat een afname verwacht.
Meer personeel in vaste dienst
Bij de bedrijven die aan de Economische Barometer hebben deelgenomen, werken gemiddeld 14,3 medewerkers. Hiervan behoort 12,5 fte tot het vaste personeel en gemiddeld wordt 1,8 fte ingeleend. Het aandeel bedrijven dat meer personeel in vaste dienst heeft, is in het vierde kwartaal van 2024 weer iets gestegen.
Bij 11 procent van de respondenten is het aantal vaste krachten afgenomen, terwijl dit bij 13 procent van de respondenten is toegenomen. Voor het flexibele personeel geldt het omgekeerde: dit aandeel is bij net iets meer bedrijven afgenomen in plaats van toegenomen. Bij ongeveer de helft van de bedrijven staan vacatures open.
Winstgevendheid opnieuw afgenomen
In lijn met de ontwikkeling van de orderpositie in de tweede helft van 2024 nam ook de winstgevendheid van de MKB-maakindustrie af. Na het hoogtepunt in het tweede kwartaal van 2022, toen ruim driekwart van de bedrijven winst maakte, is dat aandeel in het derde kwartaal van 2024 teruggelopen tot 64 procent.
Het aandeel bedrijven dat verlies maakt, nam in 2024 gestaag toe. Eind 2023 gaf 9 procent van de respondenten aan verlies te maken. Een jaar later was dit aandeel anderhalf keer zo groot (14%). De overige 22 procent gaf aan quitte te draaien.
De ontwikkeling van het bedrijfsresultaat is in het vierde kwartaal opnieuw afgenomen (-8%), zij het iets minder sterk dan in het derde kwartaal (-12%). Net als in het derde kwartaal is de waardering van het bedrijfsresultaat relatief positief. De helft van de ondernemers waardeert het resultaat als positief, 36 procent als neutraal en 14 procent als negatief.
Voor het eerste kwartaal van 2025 wordt wel een iets lager bedrijfsresultaat verwacht dan in het vierde kwartaal van 2024. 18 procent van de respondenten voorspelt een beter resultaat, terwijl 23 procent een slechter bedrijfsresultaat verwacht.
Verkoopprijs veelal ongewijzigd
Net als in het derde kwartaal heeft ook in het vierde kwartaal één op de drie bedrijven in de MKB-maakindustrie de verkoopprijs verhoogd, terwijl 7 procent deze heeft moeten verlagen. Bij 60 procent van de respondenten bleven de verkoopprijzen in het derde kwartaal ongewijzigd.