Ikigai-filosofie helpt bij verduurzaming

Een andere mentaliteit én gedragsverandering is noodzakelijk om de doelstellingen van het Parijse klimaatakkoord te behalen. Tijdens de Lean & Green Summit op 17 september in de Gelderland Fabriek in Culemborg sprak filosoof Lammert Kamphuis over hoe ikigai, de filosofie afkomstig van de bewoners van het Japanse eiland Okinawa voor een lang en gezond leven, kan bijdragen aan het verduurzamen van supply chains.

Door Marysa Vos

De economie en de vraag naar transport is sinds 1990 gegroeid. Maar zoals afgesproken in het klimaatakkoord van Parijs (2015), moet in 2050 de emissie van broeikasgassen in transport en mobiliteit met 60 procent zijn verlaagd ten opzichte van 1990. Vrij vertaald staan bedrijven in de logistieke sector voor de flinke uitdaging van een factor 6-productiviteitsverbetering: tweeëneenhalf keer meer vervoeren tegen tweeëneenhalf keer minder uitstoot. Deze urgente feiten werden tijdens de Lean & Green Summit nog eens benadrukt.

Met deze uitdaging in het vooruitzicht is het de vraag hoe bedrijven zich vol energie en creativiteit kunnen blijven inzetten voor duurzamere ketens. Filosoof Lammert Kamphuis vertelde hoe bedrijven ikigai kunnen inzetten om met duurzaamheid aan de slag te blijven. Ikigai is  de reden waarvoor je ’s ochtends wakker wordt en uit je bed komt. Het is de overlap tussen waar je van houdt, wat de wereld nodig heeft, waarvoor je betaald kunt worden en waar je goed in bent.

Volgens Kamphuis houden wij als mens van oorsprong van spelen. ‘Als je kijkt naar de eerste jaren van ons leven, dan zijn wij spelenderwijs mens geworden. Daarna komen echter ook de verwachtingen en verantwoordelijkheden’, stelde Kamphuis. Toch benadrukte hij het belang van spelen omdat dit leidt tot creativiteit. Zo wordt spel vaak ingezet om tot mentaliteits- en gedragsverandering te komen met betrekking tot duurzaamheid.

Van der Wal Transport in Utrecht gaf als voorbeeld de competitie zuinig rijden onder de vrachtwagenchauffeurs, die ze hebben opgezet om het rijgedrag spelenderwijs te veranderen. ‘Dit is direct een succesverhaal waarvan we kunnen leren’, aldus Kamphuis. Volgens hem moeten we samenwerken om elkaars talenten en succesverhalen over te dragen op weg naar duurzamere supply chains.

Achterlopende ontwikkelingen

In de praktijk moeten technologische ontwikkelingen veelvuldig worden toegepast om de doelstelling van een factor 6-productiviteitsverbetering te behalen. Op dit moment gaat het verduurzamen van de binnenvaart en het wegtransport voor lange afstanden echter nog moeizaam door achterblijvende ontwikkelingen in de elektrificatie van het transport. Dit heeft Van der Wal Transport aan den lijve ondervonden tijdens de ontwikkeling van schepen voor Heineken: ‘We hebben de schepen nu zó moeten ontwerpen dat ze over vijf jaar omgebouwd kunnen worden en wél volledig elektrisch zijn’, vertelde Henk van der Wal.

Roy van Verseveld van Vos Deventer, een langeafstandsvervoerder, gaf aan dat 0 procent emissie een langetermijnverhaal is met de huidige technologische ontwikkelingen. ‘Als bedrijf zijn we ambitieus, maar ondertussen worden we geremd door ontwikkelingen die nog niet zo ver zijn als we zouden willen.’ Als voorbeeld haalde Van Verseveld elektrisch rijden aan. Een elektrische vrachtwagen kan op dit moment tussen de 80 en 100 kilometer rijden op een batterij, terwijl Vos Deventer momenteel ritten heeft van zo’n 1000 kilometer.

CO₂-reductie

Net als Kamphuis beaamde Nico Anten, Executive Chairman van Connekt, het belang van samenwerken om de Parijse doelstellingen te behalen. ‘Wil je serieus CO₂-uitstoot reduceren, dan red je dat niet alleen. Samen kun je echter wél het verschil maken.’

Lean & Green Europe is het leidende programma voor duurzame logistiek in Europa en wordt in Nederland uitgevoerd door Connekt. Door middel van de inzet van sterren als beloning bij een behaalde stap op weg naar die factor 6 stimuleert het programma organisaties om met elkaar te groeien naar een hoger duurzaamheidsniveau. De diverse sterren staan voor het nemen van maatregelen die niet alleen kostenbesparingen opleveren, maar tegelijkertijd milieubelasting reduceren én tot een efficiëntere inrichting van de bedrijfs- en logistieke processen leiden.