Gedeelde idealen succesfactor voor samenwerking in de supply chain

samenwerking

Een samenwerking in de supply chain die louter is ontstaan uit bedrijfseconomische motieven, is lastig in stand te houden. De kans op succes is groter als de supply chain-partners dezelfde idealen nastreven of een warme persoonlijke relatie onderhouden. Dat stelt prof. dr. Robert Jan Blomme van Nyenrode Business University. Hij sprak over leiderschap op het Supply Chain Excellence Leadership Platform (SCELP). ‘Samenwerking op basis van gedeelde waarden heeft een stevigere basis dan samenwerking waarbij alleen economische motieven een rol spelen.’

Blomme, hoogleraar Organisation Behaviour, gaf de supply chain-professionals van SCELP een inkijkje in vakgebieden als sociologie en gedragspsychologie. In die vakgebieden ligt een groot deel van de verklaring waarom de ene samenwerking succesvoller is dan de andere. Volgens de hoogleraar heeft dat te maken met de vraag welke belangen er worden gediend met samenwerking. En dat hoeven niet alleen economische belangen te zijn, hield hij de SCELP-deelnemers voor.

Volgens Blomme is bij samenwerking tussen partijen sprake van een ‘sociale uitwisseling’. In de wetenschap wordt onderscheid gemaakt tussen drie vormen: transactioneel, relationeel en ideologisch. Bij een transactionele uitwisseling hebben mensen financieel belang bij de samenwerking. In het geval van een relationele uitwisseling kunnen mensen het fijn vinden om samen te werken omdat ze elkaars aandacht waarderen, elkaar zinnige dingen kunnen vertellen of samen leuke dingen kunnen doen, et cetera. Bij een ideologische uitwisseling voelen mensen een verbinding met elkaar omdat ze bepaalde waarden (duurzaamheid bijvoorbeeld) delen en willen samenwerken om deze waarden verder uit te dragen.

In de supply chain zijn partners soms tot samenwerking veroordeeld omdat hen dat een grotere omzet of hogere winstmarge oplevert. ‘Maar samenwerking op basis van gedeelde waarden heeft een stevigere basis dan samenwerking waarbij alleen economische motieven een rol spelen. Als de partners dan ook nog leuke dingen doen waarbij het relationele aspect een rol speelt, leidt dat tot een meer duurzame vorm van samenwerking’, aldus Blomme op de SCELP-bijeenkomst.

Duurzaamheid als gedeelde ideologie

Jack van der Veen deed de afgelopen jaren veel ervaring op met ketensamenwerking in de bouw. De hoogleraar Supply Chain Management aan Nyenrode en initiatiefnemer van SCELP heeft een eerste golf van ketensamenwerking meegemaakt waarbij vooral sprake was van transactionele uitwisseling. Het economisch principe was daarbij leidend. ‘De resultaten waren mager. In de tweede golf van ketensamenwerking is sprake van een gedeelde ideologie, namelijk duurzaamheid (energietransitie, circulariteit). Dat lijkt vooralsnog tot meer commitment te leiden’, stelt Van der Veen.

De vraag was ook hoe een succesvolle samenwerking bestendigd kan worden. Veel van die samenwerkingen zijn gebaseerd op het vertrouwen tussen de betrokken personen. Het gebeurt maar al te vaak dat het vertrouwen verdwijnt als deze personen vertrekken. Daardoor strandt vaak ook de samenwerking. ‘Dat blijft een probleem’, stelt Blomme. ‘Dat bedrijven elkaar iets gunnen, heeft vaak te maken met een vriendschappelijke relatie tussen de bepalende personen. Die kan worden bestendigd door de samenwerking te formaliseren in de vorm van een contract. Een formele relatie in een of andere vorm – vaak in de vorm van een mogelijke transactie – moet aanwezig zijn om een succesvolle samenwerking tot stand te brengen.’