Europa: aantrekkelijke markt, complexe supply chains

Vijfde versie van de Europese supply chain-kaart

De economische groei in Europa blijft bescheiden, maar houdt aan waar elders in de wereld regio’s zwaar te lijden hebben. In de top-10 van de meest competitieve landen in de wereld staan volgens het World Economic Forum maar liefst zes Europese landen. Europa blijft daardoor een interessante markt, maar wel met complexe supply chains vol verschillen in belastingen en productie- en distributiekosten. De vijfde opeenvolgende editie van de SCM Map Europe brengt wederom de meest relevante gegevens voor supply chains in kaart.

Door Martijn Lofvers

Ondanks het bestaan van de Europese Unie is Europa het meest complexe continent in de wereld voor supply chains, vanwege de verschillende talen en culturen, de uiteenlopende wet- en regelgeving en de gefragmenteerde en decentrale markt met veel relatief kleine steden. Daarom heeft Supply Chain Media voor het vijfde opeenvolgende jaar de SCM Map Europe ontwikkeld.

Blauwe Banaan belangrijk

Voor bedrijven is het belangrijkste gegeven waar de consumenten, de uiteindelijke afnemers van goederen en diensten, wonen. De basis van de kaart is daarom urbanisatie in Europa, de demografische weergave waar de meeste mensen werken en wonen. De belangrijkste stedelijke corridor in Europa is de zogenoemde Blauwe Banaan waarin ongeveer 110 miljoen mensen wonen. Deze corridor strekt zich uit van Noordwest-Engeland via de Benelux, het Ruhrgebied, de Zuid-Duitse regio’s langs de Rijn, Zwitserland plus Tirol tot en met Noord-Italië. De Blauwe Banaan vormt het belangrijkste afzetgebied voor vele merken in Europa. De kaart geeft de gerealiseerde en door de World Bank verwachte groei van het Bruto Nationaal Product (BNP) van snelgroeiende landen weer.

In de afgelopen vijf jaar was Turkije economisch gezien het snelst groeiende land in Europa, gevolgd door Polen. Voor 2020 is de verwachting dat Polen nog steeds als enige Europese land tot de snelst groeiende economieën in de wereld  behoort en Turkije niet meer. Van de landen uit de Blauwe Banaan haalde in 2016 alleen Luxemburg de top-10 van snelgroeiende landen in deze periode. In de top-10 van de meest competitieve landen van Europa volgens het World Economic Forum staan alle landen die tot de Blauwe Banaan behoren met uitzondering van Italië, waardoor deze regio toch het belangrijkste afzetgebied van Europa blijft. Na het besluit van de Brexit heeft de Britse economie het opvallend goed gedaan, maar op de langere termijn is de verwachting dat het uittreden uit de EU negatieve gevolgen voor het Verenigd Koninkrijk zal hebben, ook voor het vestigingsbeleid van nieuwe bedrijven.

Opening nieuwe fabrieken

Op de supply chain-kaart van Europa staan de belangrijkste eigen Europese fabrieken van de top-100 merken in de wereld. Deze logo’s reflecteren de keuzes om al dan niet dicht bij de afzetmarkt te produceren. Sinds vorig jaar zijn de productiekosten per uur voor de individuele Europese landen toegevoegd, naast de productiviteit een belangrijke graadmeter voor de locatiekeuze van fabrieken. Het aantrekken van de Europese economie laat zich duidelijk weerspiegelen in de bouw van de nodige nieuwe fabrieken van merkfabrikanten in Europa, zoals Apple, Coca-Cola, Mercedes, Adidas, PepsiCo, Ikea en Nestlé.

Behalve de productievestigingen zijn de distributiecentra essentieel voor het bereiken van zakelijke klanten en consumenten. Op de kaart van Europa staan de bestaande, de opkomende en de potentiële distributiehubs weergegeven. Veel bestaande distributiehubs bevinden zich logischerwijs in de corridor van de Blauwe Banaan, waarbij Nederland – en dan met name het zuidelijke deel – volgens specialisten in logistiek vastgoed nu en de komende jaren als favoriete locatie wordt gezien. Behalve de geografische ligging en bereikbaarheid via snelwegen zijn de huurprijzen per vierkante meter een doorslaggevend criterium voor de locatiekeuze van een distributiecentrum.

Een tweede belangrijke toevoeging in deze versie van de Europese kaart is de Logistics Performance Index van de World Bank. De LPI is een interactieve benchmarking tool die is ontwikkeld om landen te helpen de uitdagingen te identificeren om logistiek en handelsstromen te verbeteren. Duitsland scoort volgens deze index wereldwijd in 2016 wederom het beste op gebied van douaneafhandeling, infrastructuur, internationale zendingen, competentie van logistiek dienstverleners, mogelijkheid van tracking & tracing en tenslotte tijdigheid van zendingen. Luxemburg staat op de tweede plek, gevolgd door Zweden. Nederland is gedaald van de tweede naar de vierde plek op deze logistieke wereldranglijst.

Belastingverlagingen en politieke risico’s

Een belangrijke overweging voor buitenlandse bedrijven om zich in een bepaald land te vestigen, is behalve de afstand tot de markt de winstbelasting. Deze is in Frankrijk met 33,33 procent het hoogst in Europa. Denemarken heeft de winstbelasting dit jaar verlaagd van 23,5 procent naar 22 procent, Noorwegen van 27 procent naar 25 procent en Spanje ging met 3 procentpunten naar 25 procent.

Volgens de risico-experts van Aon scoren in 2016 Turkije en Oekraïne als enige landen in Europa een hoog niveau voor terroristische dreiging en hebben Frankrijk en Griekenland een medium risiconiveau. Op politiek gebied scoort Turkije, wellicht opvallend gezien de recente perikelen na de mislukte coup, niet hoog. Naast de hoge loonkosten en winstbelasting kent Frankrijk het hoogste aantal stakingsdagen in Europa, hetgeen internationale merkproducenten ervan weerhoudt hun fabrieken en distributiecentra daar te vestigen.