Duurzaam ondernemen vergt ketensamenwerking

Duurzaamheid zou bij supply chain managers veel hoger op de agenda moeten staan. Het onderwerp wordt steeds belangrijker en juist bij supply chain managers ligt de sleutel tot duurzaam ondernemen, bleek tijdens het Supply Chain Excellence Leadership Platform (SCELP) op 12 juni 2018. ‘Zelfs de grootste bedrijven zijn te klein om de huidige maatschappelijke problemen alleen op te lossen. Daarvoor is samenwerking in de keten nodig’, aldus hoogleraar sustainable business & stewardship André Nijhof van Nyenrode Business Universiteit.

Iedereen is vóór duurzaamheid, maar juist in de supply chain is het een extra belangrijk thema. ‘Wij zijn verantwoordelijk voor alles wat in onze supply chain gebeurt’, meldde Jack van der Veen, hoogleraar supply chain management aan Nyenrode Business Universiteit. ‘Denk nog eens aan het instorten van de kledingfabriek in Bangladesh in 2013 en aan de fibronil-affaire van vorige zomer. Het is onze verantwoordelijkheid om eerlijke, integere en duurzame supply chains op te zetten. De grote vraag is echter: hoe doen we dat?’

Van der Veen werkt nauw samen met collega André Nijhof. Volgens Nijhof start duurzaam ondernemen met de erkenning dat elk bedrijf een impact heeft op de maatschappij, maar voor zijn functioneren ook afhankelijk is van diezelfde maatschappij. ‘Zelfs de grootste bedrijven zijn te klein om de huidige maatschappelijke problemen alleen op te lossen. Daarvoor is samenwerking nodig’, verklaart Nijhof.

Eigen versus gemeenschappelijk belang

Volgens Nijhof werken de meeste bedrijven nog steeds volgens het uitgangspunt van econoom Adam Smith: handelen uit eigen economisch belang leidt tot de grootste winst voor iedereen. ‘Maar bij duurzaamheid dient juist het gemeenschappelijk belang als vertrekpunt’, benadrukt Nijhof. ‘Als je handelt vanuit je eigen economische belang, waarom zou jij dan de eerste stap zetten op het gebied van duurzaamheid?’

Veel bedrijven starten pas met duurzaamheid als daar een businesscase tegenover staat: kunnen ze het zich veroorloven om te investeren in duurzaamheid? Nijhof pleit ervoor de vraag om te draaien: ‘Kunnen we het ons veroorloven om níet te investeren in duurzaamheid? Juist de bedrijven die duurzaamheid niet primair oppakken vanuit het economisch gewin, realiseren hiermee op lange termijn de grootste opbrengsten’, stelt hij. Hij verwijst onder meer naar Unilever, van wie het duurzame productportfolio een stuk harder groeit dan de rest.

Duurzaam ondernemen vereist standvastigheid, oprechtheid en kwetsbaarheid. Nijhof: ‘Bedrijven hebben hun ketenpartners nodig om duurzaam te opereren. Daarom moet het bedrijf allereerst een helder commitment uitspreken; verbinding creëren op basis van een gemeenschappelijke set van waarden. Daaraan moeten ze vervolgens blijven vasthouden, ook als een crisis uitbreekt. En creëer transparantie: misschien lukt het niet helemaal om de doelstellingen te halen, maar laat zien wat wél is bereikt.’

Interface

Zulke principes worden al sinds 1994 in praktijk gebracht door tapijtfabrikant Interface. In dat jaar formuleerde oprichter Ray Anderson de doelstelling om in 2020 te opereren zonder enige negatieve impact op het milieu. Een doelstelling die Interface onmogelijk alleen kon realiseren, stelt vice-president global supply chain systems Rob Heeres. Met zijn Italiaanse leverancier van nylon werkte Interface daarom een systeem uit om nylon te recyclen. En voor het stansen van tapijttegels werd een alternatief gevonden dat leidde tot veel minder materiaalverlies en bovendien een verdubbeling mogelijk maakte van de doorvoer in productie.

Een succesverhaal, maar het gaat niet vanzelf, aldus Heeres. En ook lang niet alle verduurzamingsprojecten zijn succesvol, geeft hij toe. ‘Dat is niet erg, want de projecten die wel succesvol zijn, leveren veel op.’ Toch zijn de duurzaamheidsresultaten bij Interface indrukwekkend: de emissies zijn met 96 procent afgenomen, het waterverbruik met 88 procent, het energieverbruik met 43 procent. En als de doelstelling van geen enkele negatieve milieu-impact is bereikt? ‘Dan willen we producten ontwikkelen waarvoor geen CO₂ meer de lucht ingaat, maar die juist CO₂ opnemen.’

Ketensamenwerking

‘Als bedrijven blijven focussen op kortetermijnefficiëntie en beschikbaarheid, dan komt duurzaamheid snel in het geding; we zullen het dus op een andere manier moeten aanpakken’, vatte Jack van der Veen de lessen van de SCELP-bijeenkomst samen. ‘Daarvoor hebben we alle ketenpartijen nodig. Duurzaam ondernemen en excellent supply chain management hebben een gemeenschappelijke basis: ketensamenwerking.’