3D-printen bedreiging én kans voor Nederland

Als het huidige groeitempo van 3D-printen aanhoudt, produceren 3D-printers in 2060 wereldwijd de helft van alle producten. Als gevolg daarvan zal het volume van de wereldhandel in dat jaar een kwart lager uitvallen, omdat productie door 3D-printen vaker binnenlands plaatsvindt. Dat stelt het ING Economisch Bureau in een pas verschenen rapport. Toch biedt 3D-printen ook kansen, zoals start-up Dimanex aantoont.

De door ING geprognosticeerde vermindering van de wereldhandel zal in Nederland de havens, groothandelsbedrijven en de sector transport & logistiek hard raken. Mocht de investeringsgroei in 3D de komende jaren versnellen, zoals eerder bij prille investeringen in internet gebeurde, dan wordt al in 2040 de helft van de goederen geprint. De wereldhandel komt in dat geval twee vijfde lager uit, aldus het rapport.

Op dit moment is het aandeel van 3D-geprinte goederen in de wereldwijde productie nog klein, maar de investeringen in 3D-printers stijgen de laatste vijf jaar drie keer zo snel als investeringen in traditionele kapitaalgoederen. ‘3D-printen brengt belangrijke voordelen met zich mee, waaronder kostenbesparingen’, zegt Raoul Leering, hoofd internationaal handelsonderzoek van het ING Economisch Bureau. ‘Bij het produceren met 3D-printers is veel minder menselijk handelen nodig. Daardoor zijn loonkosten niet zo bepalend bij de keuzes voor productielocaties. In plaats van producten te importeren uit lagelonenlanden, kunnen deze binnenlands worden geprint.’

In de relatief kleine bedrijfstakken lucht- en ruimtevaart en medische hulpmiddelen is de toepassing van 3D-printen het verst gevorderd. Zo worden heupen en hoortoestellen voor een groot deel binnenlands gemaakt met 3D-printers. Maar ook de bedrijfstakken automotive, consumentengoederen en machinebouw investeren veel in 3D-printers – en deze hebben een veel groter aandeel in de wereldhandel.

Negatief voor transport- & logistieksector

Volgens Leering zal het afzwakken van de wereldhandelsgroei voor Nederland vooral negatieve gevolgen hebben in de havens, de internationale groothandel en de transport- & logistieksector. ‘Die zijn sterk afhankelijk van de wereldhandel. Niet alleen vanwege de vele importen en exporten voor en door Nederlanders, maar ook vanwege de functie van Nederland als doorvoerland. Zo levert alleen het transport van (weder)uitvoer deze sector al 31 miljard euro aan omzet op. Logistiek dienstverleners die opslag en Europese distributie vanuit Nederland doen, zullen dit gaan merken.’

Daarnaast is de opkomst van 3D-printen voor Nederlandse bedrijven een prikkel om productieprocessen aan te passen en nieuwe klanten te gaan zoeken. ‘Het aantal buitenlandse klanten zal afnemen, omdat landen meer zelfvoorzienend worden en dus minder gaan importeren. Maar ook Nederland gaat minder importeren, zodat tegelijkertijd de mogelijkheid toeneemt om op de binnenlandse markt meer afnemers te vinden.’

Booking.com voor 3D-printen reserveonderdelen

Anderzijds biedt 3D-printen ook enorme kansen voor Nederland. De Utrechtse start-up Dimanex haalde recent enkele miljoenen euro’s aan financiering op voor de internationale uitrol van een online platform voor 3D-printen van reserveonderdelen. ‘We bieden een internetplatform aan waar het complete ecosysteem voor spare parts aan is gekoppeld en nemen de verantwoordelijkheid op ons voor het 3D-printen en leveren van reserveonderdelen’, vertelt Pieter Ruijssenaars, mede-oprichter van Dimanex.

Het bedrijf ziet mogelijkheden in drie fases van een levenscyclus van een product: voor de tooling tijdens het ontwerp, voor de customizing van het gereed product en in de long tail van de reserveonderdelen. Een belangrijk onderdeel van de oplossing voor 3D-printen van reserveonderdelen is het op een beveiligde manier uitwisselen van CAD/CAM-tekeningen om het intellectuele eigendom te beschermen. Deze functionaliteit is in het platform van Dimanex meegenomen. De start-up is inmiddels serieus in gesprek met internationale bedrijven op het vlak van automotive, huishoudelijke apparaten en landbouwtechniek. Ook wordt gesproken met de semi-overheid. Bij succes zou Dimanex de Booking.com voor de supply chain van reserveonderdelen kunnen worden.